Warsztat | 8 sposobów integracji OZE z krajowym systemem elektroenergetycznym

19 grudnia 2017 roku podczas seminarium dyskutowano o przyszłości OZE w Polsce, a przede wszystkim o tym jak przygotować polski system elektroenergetyczny na rosnący udział źródeł odnawialnych.  Ministerstwo Energii zapowiedziało, że w najbliższym czasie zaprezentuje projekt polityki energetycznej państwa z perspektywą do roku 2040. Jeszcze brakuje odpowiedzi, jak powinna wyglądać przyszłość, ale jest już pewne, że stary model energetyki odchodzi do lamusa. Integracja zmiennych OZE w systemie energetycznym to niezbędny element efektywnej transformacji systemu.

Podstawą gorącej dyskusji był zaprezentowany przez Joannę Maćkowiak-Panderę, prezes Forum Energii, raport wskazujący osiem sposobów integrowania źródeł odnawialnych w systemie.

Zdaniem Joanny Pandery, motorem rozwoju źródeł odnawialnych będzie przede wszystkim spadek kosztów tych technologii.  Skoro tak, to krajowy system energetyczny trzeba przygotować na pracę źródeł zmiennych i zapewnić bezpiecznie działanie także w sytuacji, kiedy nie świeci słońce lub nie wieje wiatr. Na szczęście i  tak niezbędna jest modernizacja przestarzałej krajowej infrastruktury sieciowej i wytwórczej, należy jedynie zadbać, aby plany przebudowy uwzględniały rozwój źródeł rozproszonych.

Uelastycznienie systemu jest kolejnym wyzwaniem - trzeba stworzyć mechanizmy finansowe, które będą wynagradzać wytwórców i odbiorców za elastyczne reagowanie na zmiany po stronie podaży i popytu.

W przyszłości do wspierania integracji OZE wykorzystać będzie można także ciepłownictwo i elektromobilność.

Joanna Pandera zwróciła także uwagę na konieczność poprawy warunków współpracy międzynarodowej na rynku energii - w zakresie zarządzania, zasad rynkowych, integracji i eksploatacji sieci. W krótkim terminie niezbędne jest pokonanie problemów przesyłowych na połączeniach transgranicznych.

Andrzej Rubczyński, dyrektor ds. badań i analiz Forum Energii, przedstawił wnioski płynące z analizy scenariuszowej polskiego sektora energetycznego do 2050. Choć łączne koszty wytwarzania energii w 4 analizowanych scenariuszach są podobne, to jedynie dywersyfikacja miksu energii poprawia bezpieczeństwo energetyczne i niezależność importową Polski. Pozwala przy tym obniżyć koszt energii dla odbiorcy i zmniejszyć ryzyko wysokich obciążeń z tytułu uprawnień do emisji CO2. Był to kolejny głos za nieuchronnością rozwoju źródeł odnawialnych.

O transformacji rynkowej zmiennych OZE na przykładzie technologii wiatrowych mówił Janusz Gajowiecki, prezes PSEW. W ciągu kilku ostatnich lat produktywność urządzeń wzrosła ponad dwukrotnie. Wykorzystanie możliwości  regulacyjnych elektrowni wiatrowych i zapewnienie zgodności charakterystyk regulacyjnych nowoczesnych siłowni wiatrowych z IRiESP daje nowe możliwości świadczenia usług regulacyjnych i zarządzania zmienną generacją z wiatru coraz bliżej rynku. Korporacyjne umowy na zakup energii (PPA) są mechanizmem finansowym, który może, równolegle z systemem wsparcia, skutecznie wspierać rozwój technologii odnawialnych.

Andrzej Kaźmierski, dyrektor Departamentu Energii Odnawialnej przedstawił zamierzenia resortu ws. regulacji OZE i odniósł się do przedstawionych raportów. Znowelizowana ustawa o OZE powinna przed końcem roku trafić na Stały Komitet RM. Uchwalenie jej przez sejm pozwoliłoby na szybkie uruchomienie zaległych i przewidzianych na 2018 rok aukcji na nowe instalacje. Planowane są także aukcje migracyjne z systemu zielonych certyfikatów, co doprowadziłoby do zrównania popytu i podaży na rynku zielonych certyfikatów około 2021 roku.

Andrzej Kaźmierski zgodził się z generalnymi kierunkami integracji OZE przedstawionym przez Forum Energii. Wymagają one jednak doprecyzowania i dlatego opowiedział się za stworzeniem szeroko dostępnej platformy wymiany informacji, analiz, dobrych praktyk, doświadczeń i pomysłów jak przygotowywać polski system elektroenergetyczny na rosnący udział źródeł odnawialnych.

W dyskusji pojawiały się konkretne propozycje. Magdalena Karlikowska zauważyła, że w związku z ogromnym potencjałem rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Polsce oraz zmieniającemu się klimatowi dla realizacji pierwszych projektów morskich farm wiatrowych, na znaczeniu zyskuje dyskusja na temat integracji pierwszych projektów z siecią. W tym kontekście jako rozwiązanie należy wskazać integrację projektów z morskimi transgranicznymi połączeniami kablowymi. Przykładem takiego rozwiązania jest projekt Kriegers Flak, zakładający przyłączenie morskich farm wiatrowych na Morzu Północnym do połączenia transgranicznego Dania-Niemcy. Analiza uwarunkowań dla Morza Bałtyckiego dla takiej koncepcji integracji jest przedmiotem projektu Baltic InteGrid. Jednym z jego działań jest kompleksowa analiza i opracowanie studium przypadku dla integracji MFW poprzez połączenie Polska-Szwecja wraz z możliwością rozbudowy i połączenia z Litwą.  

Barbara Adamska mówiła o rosnących możliwościach magazynowania energii i bezpiecznej  implementacji oze poprzez klastry energetyczne.

Włodzimierz Ehernhalt wskazywał na stabilizującą rolę instalacji hybrydowych.

Zdaniem Marcina Lewensteina  kluczowymi trendami globalnymi, które obecnie kształtują oblicze energetyki to tzw. 3D, czyli digitalizacja i coraz silniejsze oddziaływanie technologii cyfrowych na energetykę, decentralizacja, czyli wzrost znaczenia rozproszonych, indywidualnych źródeł energii, a w tym OZE i magazynów energii oraz dekarbonizacja. Te procesy przebiegają w Polsce dużo wolniej niż w innych krajach. Małe jest zainteresowanie opracowaniem innowacyjnych metod uelastycznienie jednostek konwencjonalnych i sieci.

Eksperci podkreślali konieczność zaplanowania przestrzennego rozwoju OZE, dostosowania systemu wsparcia do lokalnych warunków i uwzględnienia potencjału sieci, po to, aby nie powtórzyć błędów  popełnionych przez Niemcy. Mówiono o mikrosieciach i inteligentnych sieciach zasilania. Rozmawiano także o znaczeniu rynków krótkoterminowych, smogu i tematach wydawałoby się odległych od oze jak transformacji górnictwa węgla kamiennego i brunatnego.  

Daria Kulczycka, w imieniu Rady OZE przy Konfederacji Lewiatan podziękowała panelistom i uczestnikom debaty oraz obiecała kontynuację dyskusji na najbliższym posiedzeniu Rady. Szczegółowego omówienia wymaga z pewnością koncepcja Platformy integracji OZE, której powołanie zasugerował dyrektor Andrzej Kaźmierski.

Żródło: Konfederacja Lewiatan