Dane o energetyce 2019
Przedstawiamy wybrane dane na temat polskiej energetyki w 2019 roku, istotne z perspektywy zmian, jakie zachodzą w polskim sektorze energetycznym.
Główne wnioski z analizy
- Spada produkcja energii elektrycznej, największy spadek widać w produkcji z węgla brunatnego i kamiennego. Udział węgla w produkcji energii elektrycznej w 2019 r. wyniósł 73,6%, o 4,8 p.p. mniej niż w 2018 r.
- W 2019 r. prawie dwukrotnie zwiększył się import energii elektrycznej do Polski. Wyniósł 10,6 TWh.
- W ubiegłym roku wyprodukowano najwięcej energii elektrycznej z OZE w historii – ponad 25 TWh. To jednak dalej wynik za niski, aby spełnić zobowiązania unijne.
- Paradoks krajowego rynku węgla: pomimo stałego wysokiego zapotrzebowania na ten surowiec, jego wydobycie w polskich kopalniach maleje, a jednocześnie rosną jego zapasy na zwałach.
- Dywersyfikacja dostaw gazu. Import z Rosji to mniej niż 50% dostaw błękitnego paliwa do Polski.
Moc zainstalowana
Moc zainstalowana w 2019 r.
• Udział mocy zainstalowanych w węglu brunatnym i kamiennym utrzymuje się na poziomie 70%.
• Odnawialne źródła energii stanowią ponad 20% mocy zainstalowanej.
Zmiany w mocy zainstalowanej w 2019 r. względem 2018 r.
• Wzrost mocy zainstalowanej w węglu kamiennym to głównie efekt zakończenia budowy w Opolu dwóch nowych bloków o mocy 900 MW każdy.
• W roku 2019 do użytku oddano ponad 3,5-krotnie więcej instalacji fotowoltaicznych niż rok wcześniej.
Zmiany w mocy zainstalowanej w ostatniej dekadzie
• W ciągu ostatniej dekady systematycznie zwiększał się poziom mocy zainstalowanej w systemie.
• W latach 2011−2015 rozwijały się instalacje OZE, a po 2016 r. głównie jednostki konwencjonalne.
Zmiany w mocy zainstalowanej w OZE
• Na koniec 2019 r. w OZE zainstalowanych było 9,5 GW, z czego 1,5 GW w instalacjach fotowoltaicznych.
• Rozwój OZE w ciągu ostatnich dwóch lat jest wynikiem głównie inwestycji w instalacje prosumenckie.
Produkcja
Produkcja energii elektrycznej w 2019 r.
• Udział węgla w produkcji energii elektrycznej w 2019 r. wyniósł 73,6%. Jest to o 4,8 p.p. mniej niż rok wcześniej.
• Nadal rośnie znaczenie gazu. Jego udział w miksie energetycznym wyniósł 8,8% wobec 7,2% w 2018 r.
• Udział OZE w produkcji energii elektrycznej wyniósł 15,4%. Jest najwyższy w historii.
Zmiany w produkcji energii elektrycznej w 2019 r. względem 2018 r.
• Znaczące ograniczenie produkcji energii elektrycznej z węgla wynika z szeregu zjawisk, m.in. ze zwiększonego udziału OZE i gazu, konkurencyjnego cenowo importu energii elektrycznej, jak również remontów i odstawień (np. B1 w El. Bełchatów).
• Wzrost produkcji energii przez elektrownie wiatrowe był następstwem warunków pogodowych.
Zmiany w produkcji energii elektrycznej w ostatniej dekadzie
• W roku 2019 r. produkcja energii elektrycznej spadła o 3,6% w stosunku do roku 2018.
Zmiany w produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w ostatniej dekadzie
• W 2019 r. wyprodukowano najwięcej energii elektrycznej z OZE w historii –ponad 25 TWh. Jest to jednak mniej od zakładanej trajektorii pozwalającej spełnić zobowiązania międzynarodowe.
• Wzrost cen świadectw pochodzenia energii z odnawialnych źródeł, czyli tzw. zielonych certyfikatów, przełożył się w latach 2018 oraz 2019 na wzrost produkcji z instalacji spalania biomasy.
Bilans krajowy
Krajowy bilans produkcji i zużycia energii elektrycznej
• Produkcja energii elektrycznej w 2019 r. była najniższa od pięciu lat. Wyniosła 164 TWh.
• Prawie dwukrotnie, do 10,6 TWh, zwiększył się import energii elektrycznej.
• Doszacowanie realnego zapotrzebowania krajowego na energię elektryczną jest trudne ze względu na rosnące znaczenie instalacji prosumenckich.
Zmiana zapotrzebowania na energię elektryczną
• W latach 2010-19 zapotrzebowanie na energię elektryczną w Polsce rosło średnio o 1,1%, a PKB o 4,1%.
Zmiany w zapotrzebowaniu na moc szczytową
• Roczne maksymalne zapotrzebowanie na moc w systemie rośnie coraz wolniej. W 2019 r. wyniosło około 26 500 MW, tj. tylko o 50 MW więcej niż w roku poprzednim.
• Z kolei zapotrzebowanie na moc szczytową latem wzrosło o prawie 500 MW.
Emisje
Zmiany w emisji gazów cieplarnianych
• W 2018 r. emisja gazów cieplarnianych (głównie CO2, metanu oraz podtlenku azotu) utrzymała się na tym samym poziomie i wyniosła 412,5 mln ton ekwiwalentu CO2.
Zmiany w emisji gazów cieplarnianych przez energetykę i ciepłownictwo
• W ciągu ostatnich lat brakuje realnej redukcji emisji gazów cieplarnianych zarówno w elektroenergetyce, jak i ciepłownictwie.
Emisje gazów, pyłów i substancji szkodliwych energetyki
• Postępuje redukcja emisji tlenków siarki i azotu oraz innych zanieczyszczeń powietrza wynikająca z kontynuacji wdrażania w elektrowniach i elektrociepłowniach rozwiązań z zakresu ochrony środowiska.
Ceny energii elektrycznej
Porównanie cen SPOT energii elektrycznej na rynkach krajów sąsiednich
• Po nagłym wzroście w drugiej połowie 2018 r., w ubiegłym roku ceny energii elektrycznej na rynkach dnia następnego w krajach sąsiadujących z Polską wróciły do poziomu sprzed dwóch lat.
• Ceny w Polsce utrzymują się na najwyższym poziomie w regionie.
Paliwa
Krajowa produkcja węgla kamiennego
• W 2019 r. o prawie 2 mln ton spadło wydobycie węgla kamiennego w porównaniu do 2018 r. Trend ten utrzymuje się od lat.
Import węgla kamiennego energetycznego
• W 2019 r. import węgla kamiennego energetycznego wyniósł ponad 13 mln ton, tj. o około 3 mln ton mniej niż w roku 2018.
• Ponad 10 mln ton pochodziło z Rosji. Pozostałe kierunki importu to Kolumbia, USA, Kazachstan, a nawet RPA.
• Eksport węgla, głównie do Czech, wyniósł 1,7 mln ton.
Porównanie podstawowych danych o węglu
• Przy spadającej produkcji energii elektrycznej krajowe zużycie węgla kamiennego energetycznego w ostatnich latach utrzymuje się na podobnym poziomie.
• Przewaga jakościowa i cenowa importowanego surowca powoduje konieczność składowania niesprzedanego węgla krajowego.
Zużycie krajowe gazu ziemnego
• Zużycie gazu wysokometanowego wyniosło w 2018 r. 17,2 mld m3 – o 0,8 mld m3 więcej niż rok wcześniej.
• Największy wzrost zużycia gazu odnotowano w transporcie oraz usługach.
• Wykorzystanie gazu zaazotowanego utrzymuje się na stałym poziomie około 3,8 mld m3 rocznie. Jest ono w całości pokrywane przez wydobycie krajowe tego paliwa.
Pozyskanie gazu ziemnego wysokometanowego
• Import gazu z Rosji stanowi poniżej 50% jego dostaw.
• W 2018 r. znacząco wzrosło znaczenie innych kierunków dostaw, głównie dzięki kontraktom na zakup gazu skroplonego.
• Krajowe wydobycie gazu ziemnego wysokometanowego, pokrywające około 1⁄5 zapotrzebowania na to paliwo, z roku na rok maleje.