Energia elektryczna a konkurencyjność przemysłu

Analiza

Ceny energii elektrycznej mają nieduży wpływ na konkurencyjność większości sektorów przemysłowych w Polsce. Dla firm wytwarzających aż 90 proc. wartości dodanej w polskim przemyśle, zakup energii elektrycznej stanowi margines kosztów. 

Średni udział energii w kosztach przedsiębiorstw przemysłowych wynosi w Polsce 2,2 proc. Dla 10 proc. przemysłu przekracza on 5 proc. Jakość i stabilność dostaw energii jest równie ważna jak ceny energii. Na konkurencyjność polskiego przemysłu mają natomiast wpływ inne ważne czynniki.

Najważniejsze wnioski

  • Szybki rozwój gospodarczy w Polsce jest nierozerwalnie związany z procesem budowy nowoczesnego przemysłu. W ostatniej dekadzie Polska przeżywa proces cichej, ale intensywnej reindustralizacji. Jest to wynik transformacji gospodarczej zapoczątkowanej w latach 90-tych, a także silnego bodźca rozwojowego wywołanego wejściem do Unii Europejskiej. Mimo wzrostu cen energii elektrycznej o ponad 80% w latach 2003-2013, wartość dodana przemysłu wytwórczego wzrosła o 115%, a produktywność o 97%. W związku z tym stwierdzenie, że wyższe ceny energii czynią polski przemysł przetwórczy niekonkurencyjnym, nie znajduje odzwierciedlenia w danych historycznych.
  • Można oczekiwać, że dalszy wzrost wolumenu i złożoności wytwarzanych dóbr, niezbędny do osiągnięcia poziomu rozwoju państw Europy Zachodniej, będzie silnie oddziaływał na zużycie energii elektrycznej. Sprawi to, że popyt na energię ze strony polskiego przemysłu będzie wzrastać w kolejnych dekadach, nawet pomimo poprawy efektywności energetycznej.
  • Powodem ograniczonego wpływu kosztu energii elektrycznej na konkurencyjność przemysłu przetwórczego sensu largo jest to, że dla większości przedsiębiorstw produkcyjnych ta pozycja kosztowa ma marginalne znaczenie w rachunku wyników. Średni udział energii w kosztach przedsiębiorstw przemysłowych wynosi w Polsce 2,2%, jedynie dla 10% przetwórstwa przemysłowego przekracza on 5%.
  • Z perspektywy większości przedsiębiorstw dużo istotniejsza jest natomiast jakość i stabilność dostaw energii. Dotyczy to m.in. przemysłu maszynowego, transportowego i metalowego, które napędzały wzrost aktywności przemysłowej w Polsce w ostatniej dekadzie.
  • Dla około 10% przemysłu koszty energii mają duży wpływ na konkurencyjność. To głównie duzi odbiorcy energii korzystający z relatywnie niskich cen, które wynikają zarówno z niższych kosztów przesyłu, jak i większej siły przetargowej w porównaniu do odbiorców małych. W Polsce nadal istnieje istotny, choć dotąd niewykorzystany potencjał poprawy ich konkurencyjności kosztowej. Mimo, że średnie ceny energii elektrycznej dla przemysłu należą do najniższych w Europie, najbardziej wrażliwe na ich zmiany branże energochłonne tracą na braku zróżnicowania podatków i parapodatków (akcyza, kolorowe certyfikaty) między różnymi kategoriami odbiorców.
  • Wpływ europejskiego systemu handlu emisjami (ETS) na koszty energii elektrycznej nie odgrywa istotnej roli dla konkurencyjności zdecydowanej większości branż przemysłowych. Dla niektórych procesów produkcyjnych jest on jednak istotny. Procesy te zostały dobrze zidentyfikowane przez Komisję Europejską na tzw. liście carbon leakage. Prawo europejskie dopuszcza możliwość osłony przedsiębiorstw elektrochłonnych przed wzrostem cen energii, wymaga to jednak podjęcia decyzji na szczeblu krajowym, to jest rządu polskiego.

 

Tytuł analizy: "Energia elektryczna a konkurencyjność przemysłu"
Data publikacji: listopad 2014 r.
Autorzy: Dr Maciej Bukowski, Aleksander Śniegocki (WiseEuropa)

Zobacz także

  • Jak sprawić, aby konsument poprawiał bezpieczeństwo systemu energetycznego i jednocześnie na tym skorzystał?

    1.2.2017
  • Opcje integracji polskiego rynku energii w ramach Unii Europejskiej

    21.3.2017
  • Transformacja energetyczna w Polsce | Edycja 2018

    10.7.2018